La disparition de Josef Mengele, Olivier Guez

.

Powieść Oliviera Guez sprawiła dobre wrażenie. Jak mówi sam tytuł opowiada historię wygnania Józefa Mengele, doktora odpowiedzialnego za eksperymenty i badania przeprowadzane na więźniach przede wszystkim w Oświęcimiu.
Jest to powieść biograficzno-historyczna, gdyż autor przeprowadził szczegółowe badania, by móc zwizualizować przebieg ucieczki Mengele przed odpowiedzialnością za swoje czyny. Sam autor w bibliografii zauważa, że "certaines zones d'ombre ne seront sans doute jamais éclaircies". Możemy jednak wierzyć, że prawdopodobnie historia może być prawdziwa. Oprócz lat po II WŚ znajdziemy zarówno wspomnienia Józefa z lat wojny oraz wcześniejszych jak i relacje innych ludzi, np. współpracownika doktora w obozie w Oświęcimiu. Poznajemy historię przewrotów w Argentynie, działalność Mosadu (który jest na tropie Mengele, ale przerywają to przewroty w Izraelu) oraz procesy przerowadzanie przeciw zbrodniarzom wojennym jak Adolf Eichmann.

Narracja 3-osobowa i narrator wszechwiedzący nadają obiektywny charakter opisom. Bardzo często jest przedstawiany punkt widzenia doktora na Fuhrera, nazizm, jego własne badania czy zbrodnie popełnione w czasie wojny. Czytając te fragmenty nie widać odgórnie narzuconego potępienia autora, ale faktycznie można odczuć to, co mógł o tym wszystkim myśleć współczesny Józefowi nazista. W utworze pojawiają się bulwersujące wypowiedzi jak np sposób przedstawienia gości jednego z przyjęć: "Ante Pavelić, le poglavnik croate (huit cent cinquante mille victimes serbes, juives et tsiganes) (...) Eduard Roschmann, le boucher de Riga (trente mille juifs lettons assassinés) pompette, comme d'habitude. (...) le juriste Gerhard Bohne, le directeur administratif du programme d'euthanasie T4 (deux millions de stérilisés, soixante-dix mille handicapé gazés)" Podane zbrodnie brzmią jak ich zasługi w oczach Mengele.

Książka skłania do refleksji nad wartościami jakie posiadali tamci ludzie, co nimi kierowało podejmując się zadań powierzonych im przez Hitlera i może nakłania by w jakiś sposób spróbować ich zrozumieć. Naprawdę, utwór wart przeczytania.

Powieść, której nic nie można zarzucić, absolutnie. Historia życia Mengele po ucieczce do Argentyny przeplatana z opowieściami z Auschwitz, faktografia zgrabnie połączona z opisami stanów psychicznych. Stopniowanie napięcia w momentach, kiedy Mengele ścigany był przez liczne jednostki. Wplecione historie innych zbrodniarzy wojennych. Bardzo dobrze stworzona postać syna doktora. Ton opowieści świetnie odpowiadający fabule. Mimo, że o zakończeniu życia Mengele możemy poczytać na Wikipedii i często doskonale wiemy, jak się ona skończy, książka nie traci na wartości, czyta się ją dla samej przyjemności odkrywania kolejnych dobrze opisanych wydarzeń. Nie dostrzegam właściwie żadnych wad.
Mogłabym uznać ją za pewną kandydatkę do nagrody, ale z nieznanych do końca przyczyn brakowało mi tego "czegoś", specjalnego elementu, który po lekturze zostawiłby mnie z efektem wow. Tego elementu nie znalazłam - być może dlatego, że mam już swoją faworytkę i trudno będzie ją przebić.